Σεισμοί Κεφαλονιάς – Γεωτεχνική μελέτη αποκατάστασης ζημιών λιμένα Ληξουρίου

Την 26/1/2014 και 3/2/2014 δυο ισχυροί σεισμοί μεγέθους Μ = 6,1R και Μ = 5,8 R έπληξαν την Κεφαλονιά με επίκεντρα κατά μήκος των δυτικών ακτών της στην περιοχή του Ληξουρίου (χερσόνησος Παλικής – βλ. συνημμένο χάρτη του ΙΤΣΑΚ). Οι σεισμοί αυτοί (και οι μετασεισμοί τους) προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές τόσο στα έργα υποδομής (οδικό δίκτυο, λιμάνια, δίκτυο ύδρευσης) όσο και σε οικοδομές, ιδιαίτερα στην περιοχή του Ληξουρίου.

Η εταιρεία ΓΕΩΣΥΜΒΟΥΛΟΙ Ε.Π.Ε., ανταποκρινόμενη σε κάλεσμα της Διεύθυνσης Λιμενικών Έργων και Αεροδρομίων (Δ4) του Υ.ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ., έσπευσε με γεωτεχνικό και γεωλόγο της στην περιοχή του Ληξουρίου και πραγματοποίησε, μαζί με Πολιτικό Μηχανικό της Διεύθυνσης Δ4, λεπτομερή αυτοψία των λιμενικών υποδομών του λιμένα Ληξουρίου, ο οποίος έχει υποστεί εκτεταμένες ζημιές, ιδιαίτερα μετά το 2ο σεισμό. Εκτενής αναφορά στις ζημιές αυτές με φωτογραφικό υλικό και αναφορά στα πιθανά αίτια τους γίνεται σε προηγούμενη ανακοίνωσή μας («Σεισμοί Κεφαλονιάς – Καταγραφή ζημιών στο λιμένα Ληξουρίου»).

Ήδη η εταιρεία ΓΕΩΣΥΜΒΟΥΛΟΙ Ε.Π.Ε. ανέλαβε και εκτέλεσε γεωτεχνική έρευνα σε όλη την πληγείσα περιοχή του λιμένα Ληξουρίου με άμεση κινητοποίηση του εξοπλισμού της (βλ. συνημμένες φωτογραφίες), με σκοπό τον προσδιορισμό των γεωτεχνικών συνθηκών τόσο στην περιοχή έδρασης των κρηπιδοτοίχων όσο και στην περιοχή των χερσαίων χώρων, όπου εμφανίστηκαν φαινόμενα ρευστοποίησης, έτσι ώστε:

• να προσδιοριστούν τα αίτια των παρατηρηθεισών ζημιών,
• να προταθούν δόκιμες μέθοδοι αποκατάστασής τους και
• να προταθούν άμεσα προσωρινά μέτρα για την επαναλειτουργία τμήματος του λιμένα για τη μεταφορά μηχανημάτων και υλικών για την άμεση αποκατάσταση των ζημιών του Ληξουρίου.

Όπως προέκυψε από τα αποτελέσματα της γεωτεχνικής έρευνας, τα ανώτερα εδαφικά στρώματα αποτελούνται από μικρού πάχους αλλουβιακές αποθέσεις, η φύση των οποίων είναι αμμώδης στο νότιο τμήμα του λιμένα και κυρίως αργιλική στο βόρειο, το πάχος των οποίων αυξάνει σημαντικά προς βορρά, όπου εκβάλει χείμαρρος βορείως του υπήνεμου μώλου, κάτω από τις οποίες απαντάται το αποσαθρωμένο ψαμμιτομαργαϊκό υπόβαθρο υπό μορφή στιφρής ως πολύ στιφρής αργίλου χαμηλής ως μέσης πλαστικότητας (βλ. χαρακτηριστική γεωτεχνική τομή κατά μήκος του δυτικού κρηπιδώματος).

Όσον αφορά τις παρατηρηθείσες βλάβες, αυτές εκτιμάται ότι οφείλονται κατά κύριο λόγο στα εξής:

• Ολίσθηση κρηπιδοτοίχων της τάξης των 10-30 cm (είτε όλης της στήλης είτε μόνο της επιδομής επί των τεχνητών ογκολίθων – βλ. φωτογραφίες 1-3). Η συχνότητα εμφάνισης αυτού του τύπου αστοχίας είναι μεγάλη.
• Ολίσθηση και στροφή κρηπιδοτοίχων λόγω πιθανής θραύσης ή πλαστικοποίησης του εδάφους κάτω από το προς τη θάλασσα άκρο της θεμελίωσης είτε λόγω στροφής του ανώτερου τεχνητού ογκολίθου. Μετακινήσεις της στέψης της τάξης των 10-30 cm γενικά και μέχρι 60-80 cm σε θέσεις αστοχίας (βλ. φωτογραφίες 4-5). Η συχνότητα εμφάνισης αυτού του τύπου αστοχίας είναι μεγάλη, αλλά μικρότερη από την υπ’ αριθμ. 1.
• Γενική αστοχία του εδάφους όπισθεν των κρηπιδοτοίχων λόγω μεγάλης μετακίνησης ή/και στροφής τους. Υπάρχουν 3 πιθανές τέτοιες περιπτώσεις στη νότια περιοχή του λιμένα (βλ. φωτογραφίες 6-7).
• Καθιζήσεις έως και 50 cm όπισθεν των κρηπιδοτοίχων αφενός λόγω δυναμικής συνίζησης του ανακουφιστικού πρίσματος αφετέρου δε ως αποτέλεσμα των οριζοντίων μετακινήσεων των κρηπιδοτοίχων (βλ. φωτογραφίες 8-9).
• Εκτεταμένες ανομοιόμορφες καθιζήσεις της επιφάνειας των χερσαίων χώρων και εφελκυστικές ρωγμές ανοίγματος 5-10 cm λόγω πιθανής ρευστοποίησης των επιχώσεων. Υπάρχουν ενδείξεις τέτοιων φαινομένων σε αρκετά σημεία (βλ. φωτογραφίες 10-13).

Εκτιμάται κατ’ αρχήν ότι το φαινόμενο της ρευστοποίησης, συνέβαλε καθοριστικά στην ένταση και την έκταση των περιγραφέντων ως άνω φαινομένων, αφενός λόγω της μείωσης της διατμητικής αντοχής του εδάφους (μείωση ενεργών τάσεων), αφετέρου δε λόγω της αύξησης των ωθήσεων γαιών όπισθεν των κριπηδοτοίχων.

Επισημαίνεται η πολύ καλή συμπεριφορά των κρηπιδοτοίχων σε περιοχές όπου υπήρχε κάποιου είδους δέσμευση των μετακινήσεων, όπως σε εισέχουσες γωνίες και στις θέσεις των ραμπών, οι οποίες έδρασαν ως ελκυστήρες.